de was de deur uit

1285. Dat nummer stond op de grote witte zak die Giezeman de Wasman op maandag bij ons kwam ophalen. Aan het eind van de week werd die zak weer teruggebracht, met schone was erin. Ook op alle spullen die mijn moeder op die manier voor een wasbeurt uitbesteedde had ze dat nummertje vastgenaaid. De nummers waren geborduurd op een rolletje katoen, je moest ze losknippen en dan de uiteindjes naar binnen slaan en vastspelden op je wasgoed. Dat was nog een heel werk, voordat je het wassen niet meer zelf hoefde te doen.

Later konden zelfs kinderen de was zonder moeite afwerken, toen iedereen welvarend genoeg was geworden om een eigen wasmachine in huis te halen. In ons gezin was daar eerst niet eens plek voor, we bewoonden een krappe etage met een piepklein keukentje waarin alleen koud water uit de kraan kwam. Een zinken teil was nodig om ons en andere thuisgebleven was schoon te krijgen. 

al vroeg knorrig op de Veluwe; daar moest je je wassen met koud water uit de lampetkan

Toen ik zeven was verhuisden we naar een flat in een nieuwbouwwijk. Met douche, en met tuin. Toen kon de wasman de deur uit . Ook de kolensjouwers verdwenen allengs uit het maatschappelijk leven. Mijn ouders hielden het lang vol, en zegden hun leverancier pas op, toen ze vanuit Den Haag naar Helmond vertrokken. De behaaglijke warmte van hun kolenkachel moesten ze toen noodgedwongen verruilen voor de saaie van een centrale verwarming. Gelukkig hadden ze hun huisje op de Veluwe nog, en kon mijn moeder fikkie blijven stoken totdat de kinderen dat ook leuk begonnen te vinden en haar het werkje uit handen namen. Antraciet werd wel steeds moeilijker te vinden.

Daar op de Veluwe hadden we in onze jonge jaren kennis gemaakt met het Kiezemannetje, geen familie van de wasman maar een jonge koe van de boer die ook pensiongasten opnam om rond te komen. Voor een peuter/kleuter was dat een verwarrende naam.


Het eigen vakantiehuisje daarna is sober gebleven, tot het werd verlaten en het kacheltje definitief uitging..